Zostanę mamą – a co z pracą?

 Wiele kobiet ma obawy przed zajściem w ciąże. Przyczyn takich sytuacji może być wiele – aktualna polityka rodzinna państwa, problemy zdrowotne, bardzo często również sytuacja finansowa. Z minimalną pomocą, oprócz wsparcia i opieki rodziny, przychodzi państwo
i pracodawca. Prawem człowieka, a w tej sytuacji przede wszystkim kobiety, jest ochrona
w związku z zajściem w ciąże. Ochrona ta dotyczy zarówno czasu przed jak i po porodzie. Wiadomym jest, że największym strachem, z jakim muszą zmierzyć się kobiety po szczęśliwym rozwiązaniu, jest zachowanie stanowiska i pogodzenie obowiązków pracowniczych
z macierzyństwem. Dlatego przychodzę do Was z poniższym artykułem. Postaram się, chociażby o parę centymetrów, przybliżyć nas do miejsca nazwanego przeze mnie „pracowniczymi prawami matek”.

1. Nie masz obowiązku informować pracodawcy o planowaniu ciąży.

Co więcej – nie ma obligatoryjnego terminu, w którym musisz swojego pracodawcę poinformować o zajściu w ciąże. Również na rozmowie kwalifikacyjnej, nie masz obowiązku informować potencjalnego pracodawcy o planach zajścia w ciążę czy nawet o liczbie posiadanych już dzieci. Zgodnie z art. 47 Konstytucji RP odnoszącego się do zasady ochrony życia prywatnego: każdy ma prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Dlatego wszystkie pytania typu:

• czy jest Pani w ciąży?
• czy planuje Pani posiadanie dziecka?
• czy stara się Pani o dziecko?
• czy ma Pani dziecko?
• ile ma Pani dzieci?

są niezgodne z polskim prawem. Zachęcam z tego miejsca do zapoznania się z kampanią zainicjowaną przez GoWomen pt.:

 „Szukam pracy, więc nie interesuj się, czy planuję ciążę”.

Źródło: https://gowomen.pl/ (15.01.2022)

Ma ona na calu uświadomienie pracodawców o zakresie ich uprawnień dotyczących pytań na rozmowie rekrutacyjnej – a z drugiej strony uświadamianie kobiet, że wcale nie muszą na wszystkie pytania odpowiadać.

2. Będąc w ciąży nie masz obowiązku wykonywać wszystkich zlecanych przez pracodawcę zadań.

Jeżeli dowiesz się, że jesteś w ciąży i są przeciwwskazania do wykonywania Twojego zawodu – masz prawo skorzystać z urlopu chorobowego. Natomiast jeżeli wykonywanie Twoich obowiązków nie zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu, czy prawidłowemu rozwijaniu się ciąży – powinnaś kontynuować pracę. Pamiętaj jednak, że:

• pracodawca nie może zmusić Cię do wykonywania nadgodzin;
• możesz odmówić wykonywania ciężkich prac fizycznych;
• możesz odmówić pracowania w porach nocnych.

W trakcie ciąży pracodawca nie może Cię z tego powodu zwolnić. Mówi o tym art. 176 Kodeksu pracy: kobiety w ciąży i karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią.

3. Urlopy.

• Urlop chorobowy – przysługuje po wydaniu przez lekarza zaświadczenia o niezdolności do pracy w sytuacji gdy ta zagraża życiu lub zdrowiu przyszłej matki czy też ciąża jest zagrożona.
• Urlop macierzyński – przysługuje każdej kobiecie, która w trakcie zatrudnienia urodziła dziecko. Niestety wraz z chwilą zakończenia urlopu macierzyńskiego wygasa także prawna ochrona trwałości stosunku pracy. W dalszej części artykułu podpowiem jak taką ochronę przedłużyć. Urlop macierzyński trwa 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka, a jego czas normuje art. 180 Kodeksu pracy.
• Urlop rodzicielski – obowiązuje bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego w wymiarze do 32 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka) – może on być łączony z pracą w wymiarze 1/2 etatu – w tym przypadku może zostać wydłużony do 64 tygodni.
• Urlop wychowawczy – przysługuje w wymiarze do 36 miesięcy, nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia i jest bezpłatny.
• Dodatkowo, do ukończenia przez dziecko 3 roku życia, kobiecie pracującej w pełnym wymiarze czasu przysługuje przerwa na karmienie piersią w wymiarze dwa razy po 30 min lub 60 minut jednorazowo.

4. Świadczenia.

• Zasiłek macierzyński – 100% podstawy wymiaru zasiłku (czyli średnia miesięcznego wynagrodzenia z 12 miesięcy bezpośrednio sprzed powstania niezdolności do pracy). Przysługuje on na czas urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego a także – trwającego 2 tygodnie – urlopu ojcowskiego.
• Kosiniakowe – świadczenie wypłacane przez 52 tygodnie w wysokości 1000 zł miesięcznie, przeznaczone dla osób, które nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego
• Zasiłki rodzinne (w tym 500+)
• Becikowe – jednorazowe świadczenie w wysokości 1000 zł
• Świadczenia pielęgnacyjne – przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym i od 1 stycznia 2022 roku wynosi 2119 zł miesięcznie.

5. Złożenie wniosku o zmniejszenie czasu pracy.

 Zawarty w Kodeksie pracy art. 186 § 7 oraz § 8 pkt 1 brzmią następująco: „Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy”. To oznacza, że jeżeli jesteśmy w stanie rezygnować z urlopu wychowawczego, to do 21 dni przed zakończeniem urlopu rodzicielskiego możemy złożyć wniosek o zmniejszenie czasu pracy po powrocie z tego urlopu. Taki wniosek nie może zostać odrzucony, a umowa o pracę wypowiedziana, dlatego przez kolejne 12 miesięcy będzie trwał okres ochronny przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy.

Powyższe informacje powinny nakreślić Wam mniej lub więcej sytuację kobiet i matek na rynku pracy. Pamiętajcie, że Ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi. Warto pamiętać, że prawo przede wszystkim ma nas chronić i oprócz przestrzegania – powinniśmy też z niego jak najczęściej korzystać.

Po więcej informacji szczególnie zapraszam na blog Pani Ireny Pacholewskiej-Urgacz: www.kobietawpracy.pl

Kasia z KN Experience

Bibliografia:

Konstytucja RP

Kodeks Pracy

https://poradnikpracownika.pl/-rekruter-o-co-nie-ma-prawa-pytac-w-trakcie-rozmowy-o-prace (15.01.2022)

https://kobietawpracy.pl/powrot-do-pracy-po-macierzynskim/ autor: Irena Pacholewska-Urgacz (15.01.2022)